Opis: Džamija Esme sultanije, ili Čaršijska džamija, nalazi se u Jajcu, Bosna i Hercegovina, u glavnoj ulici koja povezuje Travničku i Banjalučku kapiju. Ovo je u Bosni i Hercegovini jedina džamija koja nosi ime po jednoj ženi. Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.

Esma sultanija je bila supruga bosanskog namjesnika Mehmed paše Muhsinovića i sagradila je ovu džamiju i dva mosta na Vrbasu. Mehmed paša Muhsinović bio je namjesnik Bosne u dva navrata – prvi put 1760. do 1763. godine, a drugi put od 1770. do1772. godine. Na mjestu današnje Esme Sultanije džamije ranije postojala je džamija, a koju je, prema tarihu iznad portala podigao čauški čehaja Emir Mustafa 1749./50. godine. Ova džamija spada među posljednje izgrađene džamije u Bosni i Hercegovini koje su pokrivene kupolom.

Esme Sultanije džamija u potpunosti srušena je 1993. godine. Svi fragmenti su uklonjeni sa lokacije i odvezeni u nepoznatom pravcu. Obnovljena je 2010. godine.

Pripada centralnom potkupolnom tipu džamije, sa natkrivenim sofama i kamenim minaretom . Kupola je izdužena. Zauzima prostor od 9,49 X 9,55, a umjesto tambura ima u izduženju osam prozora. Kod ove džamije kupola oslonjena je na četverougaonu bazu i njena visina od poda do vrha iznosi 13 m.

Munara je vitka i vrlo proporcionalna, izgrađena od istog kamena od koga i džamija. Baza munare je osmostrana dok je tijelo sa šesnaest strana. Baza je dekorirana motivima u formi pupoljka. Ovaj motiv se u stiliziranoj formi javlja i na dnu i pri vrhu tijela munare , ispod šerefeta. Ima stalaktitne ukrase ispod šerefe. Stranice ograde munare su sa reljefnim dekoracijama na kojima se javljaju motivi kruga, zvijezde i heksagona. Svaka stranica ograde je dekorirana na drugačiji način. Uz ovu džamiju se nalazi dvadesetak nišana , a među njima osam nišana imaju epitafe. Najstariji datirani spomenik je iz 1238(1822) godine, a najmlađi je datiran sa 1292(1875) godinom.